آن قدرها که فکر می کنید همسرتان را با چشم باز انتخاب نمی کنید! - شاتر عکاسی

خبرنگاران | انتخاب فردی که بخواهیم یک عمر را با هم سر کنیم یکی از نقطه عطف های مهم و بزرگ زندگی است - یکی از آن نقطه عطف ها که احتیاج به تفکر عمیق و ارزیابی های دقیق و محتاطانه دارد. ما فردی را می خواهیم که با او برنامه های مشترک داشته باشیم. کسی که جذبش شویم و برای مان مجذوب نماینده باشد. کسی که با او در تمام زمینه ها احساس راحتی کنیم و با خیال راحت زیر یک سقف با او زندگی کنیم، با هم مسائل مالی مشترک و البته، بچه، داشته باشیم. هرچه باشد این فرد قرار است که یک عمر شریک زندگی ما باشد پس طبیعتاً ما مدعی هستیم که در انتخاب او با نهایت دقت عمل می کنیم.

به گزارش خبرنگاران ، اما تحقیقات نشان می دهند که ما آنقدر ها هم که فکر می کنیم در انتخاب فردی که بناست یک عمر با او زندگی کنیم، مشکل پسند نیستیم. تحقیقات نشان می دهند که سوگیری های پنهانی وجود دارند به این معنی که ما به افراد، حتی آن هایی که با معیارهای مان تفاوت دارند، فرصت می دهیم؛ و وقتی فردی را به عنوان شریک زندگی انتخاب می کنیم، مبتنی بر یک سوگیری روان شناختی با عنوانِ سوگیریِ پیشرفت عمل می کنیم که باعث می گردد به جای پایان دادن به رابطه، در آن ماندگار شویم.

به عبارت دیگر، به گفته روان شناسان ما طوری طراحی شده ایم که رابطه عاشقانه و رمانتیک را انتخاب می کنیم و این خلافِ گرایش فزاینده جوانان امروزی به تجرد است. با اینکه غرایزِ فرگشتی و فشار های اجتماعی هر دو در ترکیب باهم ما را به زندگی به شکل زوج سوق می دهند، اما مطلعی از سوگیریِ پیشرفت و چگونگی مداخله آن در تصمیم های مان می تواند به ما یاری کند بفهمیم چرا فلان فرد را برای زندگی انتخاب کردیم و چرا هنوز هم با او زندگی می کنیم؟

یک دل نه صددل عاشق شدن

مطالعه ای که به وسیله مرکز تحقیقات پیو در سال 2020 انجام شد نشان داد که ما شرطی شده ایم که به قرار دیدار های عاشقانه به عنوان فرایند آزمون های سختگیرانه نگاه کنیم. این پژوهش نشان داد که 75 درصد از آمریکایی ها معتقدند که انتخاب فردی که از هر لحاظ برای آن ها مناسب باشد مشکل است. این تحقیق بعلاوه نشان داد که جوانان خیلی به سختی تن به ازدواج می دهند، الویت شان مسائل مالی است و پیش از آنکه ازدواج نمایند زمان طولانی تری را صرف شناخت یکدیگر می نمایند.

اما سامانتا جول، استادیار رشته روان شناسی در دانشگاه وسترن یونیورسیتی، در کانادا، و جف مک دونالد، استاد روان شناسی در دانشگاه تورنتو، استدلال می نمایند که افراد در انتخاب شرکای زندگی شان آنقدر ها هم مشکل پسند نیستند. در جولای 2020، آن ها مقاله ای منتشر کردند که نشان می داد سوگیری پیشرفت مردم را وادار می نماید که با سخت گیری و مشکل پسندیِ بسیار کم تری از آنچه که تصور می نمایند، روابط شان را شروع و آن را حفظ نمایند.

نخست، شواهد زیاد که از چندین مطالعه به دست آمده اند نشان می دهند که مردم در گزینش افراد برای قرار دیدار عاشقانه آنقدر ها سخت گیرانه عمل نمی نمایند. آن ها طیف وسیعی از افراد را که در دایره معیارهای شان نمی گنجند، برای دیدار انتخاب می نمایند. آن ها تمایل دارند که استانداردهای شان را تعدیل نمایند و نقص های احتمالی طرف مقابل را نادیده بگیرند؛ و حتی اگر طرف مقابل با معیار های آن ها فاصله زیادی داشته باشد، آن ها خیلی سریع جذب او می شوند.

برای مثال، در یک آزمایش که جول و مک دونالد انجام دادند، بیشتر دانشجویان در یک موقعیتِ فرضی، گزارش کردند که تمایلی ندارند با فرد غیرمجذوب نماینده یا فردی که صاحب ویژگی شخصیتیِ غیرقابل تحمل - از نظر آن هاست- است، قرار آشنایی بگذارند. اما تعداد دانشجویانی که این نظر را داشتند، در یک سناریوی واقعی، کاهش پیدا کرد که به این معنی است که آن ها در انتخاب شریک زندگی خیلی کم تر از چیزی که خودشان فکر می کردند مشکل پسند بودند و تمایل شان به طرد طرف مقابل را بیش از مقدار تخمین زده بودند.

دومین یافته جول و مک دونالد این بود که مردم نه تنها در انتخاب شریک زندگی آنقدر ها که خودشان فکر می نمایند مشکل پسند نیستند بلکه بیشتر از آنچه که تصور می نمایند تحمل یک رابطه که با معیار های اولیه شان تفاوت دارد را دارند. آن ها کوشش می نمایند که به جای پایان دادن به رابطه آن را به جلو ببرند.

پژوهشگران به مطالعاتی اشاره می نمایند که نشان می دهند که هر چه یک رابطه طولانی تر شده باشد به لحاظ احساسی دل کندن از آن سخت تر می گردد؛ هر چه دو نفر به لحاظ لجستیکی بیشتر با هم ممزوج شده باشند، این درد بیشتر می گردد. منظور از لجستیکی داشتنِ روابط مالی یا فوایدِ فرهنگی ای (مثل اجاره کردن خانه که برای افراد متأهل راحت تر است) است که از ازدواج حاصل شده است.

جول شرح می دهد که سوگیری پیشرفت شبیه گرایشِ روانی ای است که مردم معمولاً در حوزه های غیررابطه ای دیگر نیز نشان می دهند: برای مثال سوگیریِ هزینه هدررفته (موقعی اتفاق می افتد که شخصی استدلال کند باید روی فلان چیز وقت، پول و… بیشتری صرف کرد، چون اگر شکست بخورد، وقت، پول و… که تا به امروز صرف آن شده هدر می رود. شخصی که چنین طرز فکری دارد، این نکته مهم را در نظر نمی گیرد که اگر پروژه قرار است به نتیجه نرسد، صرف هزینه بیشتر فقط ضرر نهایی را بیشتر خواهد نمود)؛ سوگیریِ تمایل به حفظ وضع موجود (تمایل به حفظ روابط فعلی به جای برهم زدن راحتی)؛ و راضی شدن به جای تفکر حدبیشتری (به مقدار کافی خوب بهتر از جستجوی برای یافتنِ یک موردِ ایدئال است).

سوگیری در انتخاب همسر معمولاً به وسیله دو عامل تقویت می گردد: فرگشت و هنجار های فرهنگی.

میلیون ها سال قبل، سخت گیری زیادی مانع از آن می شد که اجداد ما همسر انتخاب نمایند؛ و به لحاظِ فرگشتی، طولانی مدت زندگی کردن با یک شریک زندگی بسیار سودمند بود. این زندگی طولانی به معنی آن بود که بچه ها می توانستند دو والد به جای یکی داشته باشند که احتمال بقای بچه ها را افزایش می داد.

الک بیل، محقق پست دکترا در دانشگاه بریتیش کلمبیا که در زمینه فرگشت و روان شناسی قرار های عاشقانه تحقیق نموده است، می گوید: بااینکه بعضی از فواید روابط عاشقانه بلندمدت امروز دیگر آنچنان حیاتی و ضروری نیستند، اما در دوران پیش ازتاریخ بسیار مهم بودند. این فشار های گزینش هنوز هم اثرات ماندگارشان را بر رفتار های مدرن ما باقی گذاشته اند.

یک بعد فرهنگی نیز وجود دارد. جول شرح می دهد: در فرهنگ غربی ازدواج مهم ترین نوع رابطه تلقی می گردد و با افراد متأهل طوری رفتار می گردد که گویی موفقیت شخصی بزرگی را به دست آورده اند یا به بلوغ رسیده اند. ازدواج با خودش موقعیت اجتماعی به همراه می آورد و این می تواند مردم را تشویق کند بدون در نظر گرفتنِ شخص و کیفیت رابطه به آن ادامه دهند.

ایدئال هایی که درباره رابطه عاشقانه و رمانتیک پرورانده شده اند نیز در رفتار های ما نقش مهمی ایفا می نماید. تحقیقی که در سال 2021 به وسیله یوگاو در آمریکا انجام شد نشان داد که از 15000 نفر آمریکایی 60 درصد به وجود نیمه گمشده در زندگی معتقد بودند. جول می گوید که این ذهنیت افسانه ای می تواند مخرب باشد و یکی از دلایلی است که ما به سوگیریِ پیشرفت گرایش پیدا می کنیم. او می گوید: ساده ترین کار این است که خودتان را متقاعد کنید فردی که اکنون با او در رابطه هستید، نیمه گمشده تان است.

حفظ تعادل

گرایش ذاتی ما به ماندن در رابطه طولانی مدت می تواند برای مان سودمند باشد، زیرا به این معنی است که به همراه شریک زندگی ای که به ما متعهد است می توانیم از عهده مسائل مان بربیاییم.

رابرت لِونِنسون، استاد روان شناسی در دانشگاه کالیفرنیا، می گوید: با گذر زمان رابطه شما تاریخ پیدا می نماید و روایت هایی که ناشی از کار های مشترک تان بوده، به خصوص درباره موفقیت هایی که با هم به دست آورده اید، انباشته می گردد. این تماماً مثبت است و در شرایط سخت باعث می گردد که شما در کنار هم باقی بمانید.

او شرح می دهد: مطلع نبودن از سوگیریِ پیشرفت می تواند افراد را به سمتِ غلط جاده راهنمایی کند و باعث گردد که آن ها با فردی غلط ادامه دهند. سویه تاریک و نامطلوب سوگیری پیشرفت آن است که مردم در رابطه هایی باقی می مانند که باید از آن خارج شوند.

ضمناً سوگیری پیشرفت در زمانی که اجداد ما انتخاب های اندکی برای شریک زندگی داشتند، مطلوب بود. اما در زمانه ای که هر فرد درطول زندگی ممکن است با بیش از 500 نفر فرصت دیدار داشته باشد، چنین چیزی نمی تواند همواره برترین و ایدئال ترین گزینه باشد.

مهم رسیدن به تعادل است. هرگز خودتان را به اولین انتخاب محدود نکنید، اما کل زندگی تان را نیز در پی پیدا کردنِ ایدئال ترین فرد ممکن سپری نکنید. به لحاظ فرگشتی چنین فردی وجود خارجی ندارد.

درنهایت، کارشناسان می گویند مقدار سخت گیری در انتخاب همسر آنقدر ها که ارزیابی مدام رابطه بعد از ازدواج مهم است، اهمیت ندارد. اگر درحالِ حاضر در یک رابطه هستید و هیچ رضایتی از آن ندارید، اما هم چنان ادامه می دهید ممکن است قربانیِ سوگیریِ پیشرفت باشید.

جول می گوید: ما دریافته ایم که برترین شاخص های یک رابطه باکیفیت همان احساسی است که آدم ها درباره ابعاد مختلفِ خودِ رابطه دارند. درواقع این احساس مربوط به شریکی که برای زندگی تان انتخاب می کنید، نیست بلکه مربوط به شراکتی است که شما می سازید. ممکن است جستجوی یافتن فردی که در حرف (روی کاغذ) آدم خوب و مناسبی به نظر می رسد، مفید نباشید. اما خیلی مفید است وقتی با کسی قرار آشنایی می گذارید در پی نشانه های اولیه ای باشید که نشان دهد آن رابطه می تواند رابطه ای سالم و حمایت نماینده باشد.