بچه هایی بدون تاریخ، بدون امضا

به گزارش شاتر عکاسی، رسیدگی به شرایط بچه ها بدون شناسنامه یک معادله چند وجهی است. معادله ای که بدون شک قربانیان آن بچه های هستند که تا خاتمه عمر خود، بی هویت زندگی را سپری نموده و در سیاستگذاری ها و برنامه های ریز و درشت یک جامعه به حساب نمی آیند.

بچه هایی بدون تاریخ، بدون امضا

یک سر این معادله چند وجهی، اما بچه های قرار دارند که بدون هیچ دخل و تصرفی در سرنوشت خود محکوم به بی هویتی هستند و در طرف دیگر خانواده های بی هویت، ازدواج های ثبت نشده، ضعف قانون برای حل مسئله بی هویتی، ازدواج زنان ایرانی با مردان مهاجر که دارای تابعیت نیستند و هویت شان نامشخص است و... نهاده شده است.

به گزارش ایرنا، قصه تولد بچه ها بدون شناسنامه و اوراق هویتی، مثل زخم کهنه ای است که هر بار با عفونتی سرباز می نماید، برای مدتی به آن پرداخته می گردد و باز تا عفونتی دیگر از خاطر و یاد ها فراموش می گردد.

در این میان با وجود کوشش های برخی نهاد های دولتی و مردمی، اما بچه های در سرزمینمان هستند که همچنان قربانی بی هویتی اند. بچه های که بدون شناسنامه متولد شده و امروز با وجود گذشت سال ها، مردان و زنان رشیدی شده اند که با گذشت سال ها از تولدشان به خاطر وجود مسائل مختلف همچنان بدون اوراق هویتی به زندگی شان ادامه می دهند.

آن ها بدون آنکه شانس برخورداری از امکانات رفاهی، آموزشی و درمانی را داشته باشند، مجبور هستند نه به سرنوشتی که خودشان انتخاب می نمایند، بلکه به سرنوشتی که برایشان پیش می آید تن بدهند.

مثل بچه ها بی هویتی که شانس ادامه تحصیل ندارند و کودک همسر شده اند، مثل زنان و مردانی که مادر و پدر شدند و بچه ها بی هویتی همچون خود، به جهان آوردند، مثل افرادی که نه بیمه درمانی دارند، نه یارانه ای برای حل بخشی از مسائل مالی شان.

همه این معضلات کافی است تا علاوه بر مشکل بی هویتی این افراد، به گسترش ریشه فقر در جامعه نیز دامن زده گردد تا جایی که وزارت، تعاون، رفاه و کار اجتماعی که در پی برطرف فقر در جامعه است برای اولین بار در شورای رفاه، یکی از بدترین اشکال فقر را نداشتن هویت عنوان کرد.

با وجود چنین شرایطی، خبر تایید لایحه حمایت از اطفال و نوجوانان از سوی شورای نگهبان می تواند گره های فروبسته بچه های با بی هویتی دچار هستند، بگشاید.

لایحه حمایت از اطفال و نوجوانان سال 1390 به پیشنهاد قوه قضائیه و توسط دولت وقت به مجلس ارسال شد و سال 1397 به تصویب رسید. همچنین سه مرتبه با ایراد شورا و اصلاح مجلس روبرو شد که در نهایت روز یکشنبه 18 خرداد ماه سخنگوی شورای نگهبان گفت: لایحه حمایت از اطفال و نوجوانان در جلسه شورای نگهبان آنالیز و عدم مغایر با موازین شرع و قانون اساسی تشخیص داده شد.

وی اضافه کرد: طبق نظر شورای نگهبان لایحه حمایت از اطفال و نوجوانان با شرع و قانون اساسی مغایرتی ندارد و مورد تایید این شورا نهاده شد.

یکی از بند های لایحه حمایت از اطفال و نوجوانان به مشخص تکلیف شرایط اطفال و نوجوانان فاقد اسناد سجلی یا هویتی اشاره دارد.

طبق ماده 6 این لایحه، وزارت کشور مکلف شده است، با همکاری دستگاه های ذی ربط نسبت به شناسایی اطفال و نوجوانان فاقد اسناد سجلی یا هویتی اعم از اتباع ایرانی و غیرایرانی و حسب مورد معرفی آنان حسب مورد به نهاد های حمایتی، آموزشی، درمانی یا قضایی جهت اقدامات حمایتی اقدام کند.

استان های خراسان رضوی، سیستان و بلوچستان و تهران در صدر استان هایی هستند که با مشکل بچه ها بدون شناسنامه حاصل از ازدواج با مردان خارجی روبرو اند که 49 هزار و 96 کودک بی هویت حاصل از این ازدواج ها متولد شده اند، اما در سرشماری وزارت کشور، عددی که به دست آمده کمتر از هفت هزار کودک است.

در این میان اگر بخواهیم از اعداد و رقم ها صرف نظر کنیم، حتی حضور یک کودک (یک انسان) بدون شناسنامه قابل توجیه نخواهد بود.

در واقع کودکی، نوجوانی و سال های جوانی یک انسان که گلدن تایم یا همان زمان طلایی زندگی وی به حساب می آید، نباید قربانی زیرساخت های اشتباهی گردد که همچنان در جامعه حل نشده باقی مانده است.

مهر تایید این ماجرا تولد دوباره بچه ها بی شناسنامه یا زنان و مردانی هستند که در سنین مختلف همچنان بی هویت در این مرز و بوم به زندگی شان ادامه می دهند. به همین بهانه به سراغ موسسه دارالاکرام که هدفش حمایت تحصیلی و بورسیه بچه ها بی سرپرست و بدسرپرست است رفته ایم و نمایندگان این موسسه در جنوب کرمان از شرایط نابسامان بچه های می گویند که بدون شناسنامه زندگی شان میان زمین و آسمان معلق مانده و شانسی برای شکوفایی و بروز استعدادهایشان ندارند و اولین تیر خلاص بی هویتی به آنها، عدم ثبت نامشان در مدارس است.

اعتیاد خانمان سوز

موسسه دارالاکرام یکی از موسسات مردمی است که با هدف حمایت از بچه ها بی سرپرست و بدسرپرست و بورسیه تحصیلی و استعدادیابی این بچه ها در شهر ها و استان های مختلف کشور مشغول فعالیت است. یکی از حوزه های محل فعالیت این گروه، استان کرمان است. از جیرفت و عنبرآباد گرفته تا کهنوج، رودبار، قلعه گنج، منوجان و فاریاب. حالا نزدیک به دو سال است که این موسسه در این منطقه توانسته بیش از 500 دانش آموز را بورسیه نموده، اما این انتها راه فعالیت نمایندگان دارالکرام در کرمان نیست، زیرا آن ها می خواهند این عدد را به بورسیه هزار کودک برسانند، اما برای رسیدن به این مرحله هزاران راه نرفته و مسائل پیش رویشان وجود دارد.

اگر پای اینترنت نشسته اید، کافی است جست وجوی کوتاهی درباره شرایط جنوب کرمان انجام دهید تا با مسائل دور و دراز این منطقه و ساکنان آن آشنا شوید. از شرایط ناخوشایند بهداشت مردم گرفته تا شرایط سکونت و عدم دسترسی به برخی از امکانات رفاهی.

در این میان بچه ها بی سرپرست و بدسرپرستی هستند که به واسطه بهره هوشی و استعداد بالا توسط موسسه دارالاکرام در زمینه تحصیلی حمایت می شوند، اما مشکل آن ها فقط بدسرپرستی و نداشتن حامی نیست. پس از این بزرگترین مشکل این بچه ها عدم داشتن مدارک هویتی برای تحصیل و ثبت نام در مدارس است.

میثم حاجی نمکی نماینده خیریه دارالاکرام در منطقه جیرفت کرمان در این باره می گوید: از مدتی که کار در مناطق جنوبی کرمان را آغاز نموده ایم، بچه ها زیادی شناسایی شده اند که شرایط دریافت بورسیه توسط این موسسه را دارند. از جمله بچه های که پدرشان فوت شده، پدر در زندان یا از کارافتاه است، فرزندان طلاق و... اما خیلی از این بچه ها به خاطر مسائل هویتی و نداشتن مدرک نمی توانند در مدرسه ثبت نام نمایند یا حساب بانکی داشته باشند که حامی پول به حساب آن کودک واریز کند.

به اعتقاد حاجی نمکی مسائل بچه ها بدون هویت و مدرک در سه دسته تقسیم بندی می گردد.

از نظر وی دسته اول بچه های ماحصل ازدواج پدر و مادر ایرانی هستند، اما متاسفانه ازدواج پدر و مادر ثبت نشده است.

حاجی نمکی می گوید: حالا یا پدر قبول نمی نماید که ثبت گردد یا اینکه اعتیاد دارد و یا برای دریافت شناسنامه بچه اقدام ننموده است. مسئله ای که برای نازگل پیش آمده و این کودک به خاطر مسائل مدرک هویتی قادر به ادامه تحصیل نیست.

نازگل در مقطع پیش دبستان است، اما هیچ مدرک هویتی ندارد. انگار که روی کره خاکی اثری از وی نیست. پدر این کودک اعتیاد دارد و هنوز برای ثبت ازدواجشان اقدامی ننموده، شرایط فرزندش نیز بلاتکلیف باقی مانده، این درحالیست که پدر، همسر و کودکش را رها نموده و به شهر دیگری رفته است.

حاجی نمکی می افزاید: بار ها با خانواده پدر کودک صحبت کردیم و آن ها اصرار دارند که مادر نازگل باید سر خانه و زندگی اش برگردد، اما این زن تحمل اعتیاد همسر و بی مسئولیتی وی در قبال خانواده را ندارد. مادر نازگل به این دلیل که همسرش شیشه مصرف می نماید قصد جدایی از وی را دارد.

حال میان کشمکش های خانواده ها، یک کودک قربانی شده است. کودکی که دوست دارد ادامه تحصیل بدهد، مثل دوستانش به مدرسه برود، اما عدم داشتن مدارک هویتی که از درک کودکی در این سن و سال خارج است، قادر به رفتن به مدرسه نیست و مدام از مادرش و اطرافیان می پرسد که چرا نمی تواند به مدرسه برود.

نماینده خیریه دارالاکرام در منطقه جیرفت کرمان می گوید: حالا این دختربچه به همراه مادرش در خانه مادربزرگ و همراه خاله هایش زندگی می نماید. هزینه ها بر دوش مادربزرگ است که کهولت سن کار برایش را سخت نموده و وی نه تنها باید خرج دختر ها و نوه اش را تامین کند بلکه هزینه های معالجه یکی از دخترهایش که دچار سوختگی شدید شده نیز بر گردن اوست.

به گفته این فعال اجتماعی، برای خانواده ای که به زور و زحمت خرج شکمشان را در می آورند و مادر نازگل هزینه های مراحل دادگاهی برای پیگیری طلاقش را نیز ندارد و خیرین به وی یاری نموده اند، حال چطور می تواند برای به دست آوردن مدارک هویتی کودکش قدم از قدم بردارد؟

حاجی نمکی می افزاید: شرایط این خانواده و این کودک و بچه های همچون نازگل واقعا نگران نماینده است. در اینگونه موارد باید کمیته ای شکل بگیرد تا این پرونده ها را به طور خاص پیگیری کند. یک کودک نباید قربانی اشتباهات بزرگتر ها یا یکسری قوانین نانوشته و نادرست گردد. حداقل کاش سال جاری کوشش بر این می شد که فردی بی هویت و بلاتکلیف نماند.

با این حال نمایندگان موسسه دارالاکرام در جنوب کرمان در کوشش هستند تا نازگل را شناسنامه دار و پس از آن از این کودک برای ادامه تحصیل حمایت نمایند تا به سرنوشت مادرش دچار نگردد.

نماینده خیریه دارالاکرام در منطقه جیرفت کرمان ادامه می دهد: ارتباط با نازگل و مادرش باعث شده که با دیگر اعضای این خانواده نیز ارتباط بگیریم و فعلا سعی داریم با ارائه سبد ارزاق، تاحدی به این خانواده یاری کنیم.

چرخه بی هویتی

اما دسته دوم بچه ها بدون شناسنامه ای هستند که تصمیم دارند زود ازدواج نمایند.

حاجی نمکی می گوید: به دلایل مسائل مختلف در خانواده، گاهی این بچه ها مجبور به ازدواج زودهنگام می شوند. مثل خواهر علیرضا. علیرضا 17 سال دارد و یکسال است که صاحب شناسنامه و مدرک هویتی شده است. خیلی عجیب نیست یک انسان 16 سال بدون هویت باشد؟

به گفته حاجی نمکی خواهر علیرضا نیز قربانی همین فرایند غلط است. این دختر خانم 16 سال دارد و صاحب یک فرزند پسر بدون مدرک هویتی است. همسر وی که تبعه افغانستان است نیز هیچ برگه هویتی در اختیار نداشت. حالا هم همسر و پسرش را رها نموده و به افغانستان بازگشته است. اکنون فرزند وی نیز شناسنامه ندارد و بی هویت است. حالا تکلیف این بچه چه می گردد؟ بچه ای که نه مادرش و نه پدرش هیچ مدرک هویتی ندارند درحالی که با انبوهی از مسائل روبروه اند و احتیاج به بیمه، یارانه، تحصیل و ... دارند.

نماینده خیریه دارالاکرام در منطقه جیرفت کرمان می گوید: مردم این منطقه اغلب کشاورز هستند، اما به دلیل افزایش قیمت کاشت محصولات و دیگر هزینه های جانبی، خیلی از آن ها به جای کشاورزی کارگری می نمایند و به وسیله هزینه های خود و خانواده هایشان را نمی توانند پاسخ بدهند.

قصه تلخ سارا و زیتون

سارا شکل دیگری از یک کودک بدون هویت است. او امروز باید پشت نیمکت های کلاس سوم مشق الفبا می کرد، اما وی نیز قربانی مسائل خانواده و محل زندگی اش شده است.

مادر سارا، زیتون نام دارد. زن جوانی که به جبر روزگار همسر دوم مردی سالخورده شد که وی نیز شناسنامه نداشت.

حاجی نمکی می گوید: اینجا به این افراد می گویند لب مرزی. این مرد نه خودش و نه دیگر بچه هایش هیچ مدرک هویتی ندارند. پدر سارا سن بالایی دارد و اگر خدایی ننموده اتفاقی برای وی بیفتد، چه کاری می گردد برای این کودک انجام داد؟ این خانواده اینجا هیچ کسی را ندارند که پیگیر کارهایشان گردد و سارا نیز بدون مدارک هویتی سرنوشت روشنی نخواهد داشت. چراکه برای بورسیه این کودک و ثبت نام وی در مدرسه مسائل زیادی داریم و بدون مدرک ادامه تحصیل وی امکان پذیر نخواهد شد.

سارا و مادرش در شرایط بسیار بدی به سر می برند. آنقدر که حتی در این دوران بحران کرونا برای شست و شوی دست هایشان پوی برای خرید یک قالب صابون نیز ندارند.

نماینده خیریه دارالاکرام در منطقه جیرفت کرمان می افزاید: به وسیله موسسه یکسری مواد شوینده و ضدعفونی نماینده برای این خانواده تهیه و در اختیارشان قرار دادیم، اما این یاری ها مقطعی است. تمام کوشش ما این است که یاری کنیم این بچه ها بورسیه شده و ادامه تحصیل بدهند تا به سرنوشت بزرگترهایشان دچار نشوند. اگر امروز برای تحصیل و توانمندسازی این بچه ها و خانواده هایشان کوشش نکنیم، اگر امروز برای هویت دار کردن این خانواده ها قدم برنداریم قطعا فردا خیلی دیر است. خیلی از آن ها به خاطر جبر منطقه و شرایط زندگی شان و ناآگاهی خانواده ها و قانونی برای حمایت از این بچه ها و دریافت مدرک هویتی، در آینده قربانی شرایط بدتری خواهند شد. مثل ازدواج های زودهنگام، اعتیاد و ....

حاجی نمکی می افزاید: فعلا به آن ها چند مرغ داده ایم تا پرورش دهند و تخم مرغ ها را برایشان می فروشیم تا بخشی از هزینه هایشان تامین گردد و در کنار آن توانمند شوند. اگر این بچه ها نتوانند درس بخوانند، نتوانند سر کار بروند، بدون شک به جهت های اشتباه و اعتیاد روی خواهند آورد.

منبع: فرارو
انتشار: 18 مرداد 1399 بروزرسانی: 6 مهر 1399 گردآورنده: imgshot.ir شناسه مطلب: 1062

به "بچه هایی بدون تاریخ، بدون امضا" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "بچه هایی بدون تاریخ، بدون امضا"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید