تغییرات اقلیم؛ بستری نو در برنامه درسی آموزش عالی - شاتر عکاسی

نوبسترسازی در مطالعات برنامه درسی، یکی از مباحث تازهی است که در ایران مطرح شده و کوشش می نماید علوم مختلف را در بستر مطالعات برنامه درسی آنالیز کند، از سویی دیگر، تغییرات اقلیم دانشی است که به تغییر آب وهوا و اثرات آن می پردازد و چالش این روزهای ما است.

در پژوهشی که به وسیله شهناز کرمی، کوروش فتحی واجارگاه، علی اکبر خسرو باباد و منوچهر فرجزاده اصل انجام شد، تغییرات اقلیم به عنوان بستری نو در برنامه درسی آموزش عالی مطرح شد.

این پژوهش که از نوع هدف کاربردی و از نوع ماهیت کیفی است، با هدف ارائۀ بستری تازه در برنامه درسی آموزش عالی با عنوان برنامه درسی تغییرات اقلیم انجام شد و کوشش می نماید تا مفاهیم اقلیم را وارد مطالعات برنامه درسی کند. پژوهش از لحاظ گردآوری داده ها، توصیفی - تحلیلی از نوع تحلیل فکری بازتابی است و از میان اسناد مورد بحث، اسناد قابل دسترس پژوهشگر در فاصلۀ زمانی انجام پژوهش سال های 1397 تا 1399 مرتبط با دیدگاه برنشتاین مورد آنالیز قرار گرفته است.

یکی از اهداف آموزش عالی، آموزش و تجهیز دانشجویان به آخرین پیشرفت های پژوهشی در مورد مقابله با بحران های موجود بر روی کره زمین است، به نحوی که دانشجویان بعد از آشنایی با این بحران ها بتوانند در زندگی شخصی و کاری آموخته های خود را به کار گیرند. تغییرات اقلیم در حال حاضر بحرانی است که همه کشورها با آن روبرو هستند و بر اساس آمار، ایران هفتمین کشور آلوده نماینده جهان و اولین کشور مسبب تغییرات اقلیم در خاورمیانه است.

اولین گام در نوبسترسازی، شناسایی عناصر مهم عمومی است که برای نوبسترسازی در نظر گرفته شده است و بعلاوه معین کردن علمی که بستر علم دیگر قرار خواهد گرفت برای رسیدن به کدهای هر رشته طبق دیدگاه برنشتاین باید هر کدام از عناصر را تعریف کنیم.

پژوهشگران این مقاله، تغیرات اقلیم را یکی از علوم تازه می دانند که به دلیل افزایش فعالیت های انسانی بعد از انقلاب صنعتی در فراوری گازهای گلخانه ای مطرح است و معتقدند که آشنا نبودن انسان ها از فعالیت های خود در قبال حفاظت از زمین و نگاه سود جویانه کشورها در استفاده از سوخت های فسیلی، منجر به افزایش دمای زمین و ایجاد تغییرات اقلیمی شده است؛ در نتیجه مطلع سازی دانشجویان رشته های مختلف از این دانش امری ضروری است.

این پژوهشگران می گویند: نوبسترسازی تغییرات اقلیم و برنامه درسی با یکدیگر درآمیختند تا عناصر دانش اقلیم شامل علل، سازش، کاهش و فعالیت های اقلیمی با یاری عناصر دانش برنامه درسی شامل هدف، محتوا، توالی، یادگیرندگان، فرآیند، منابع، ارزشیابی و منطق یک دستگاه تازه برای آموزش خلق نمایند.

به گفته آنها، مبارزه با تغییرات اقلیم و آثار آن، اهتمام همه کشورها را می طلبد و نیازمند تدوین چارچوب های حقوقی جامع و جهانی است. بنابراین ضروری است این علم در یک بستر تازه به نام برنامه درسی آموزش تغییرات اقلیم در سطح آموزش عالی معرفی گردد تا کلاس های درسی پایه گذار تفکر والا در مورد حفاظت از حیات در زمین گردد.

نتایج این پژوهش در شماره 40 مجله پژوهش در برنامه ریزی درسی در سال 1399 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان منتشر شد.

خبرنگار-آیدا علی اکبری