یک X بزرگ روی ماه؛ پدیده ای دیدنی که این پنج شنبه در آمریکای شمالی قابل رویت خواهد بود
به گزارش شاتر عکاسی، اگر این پنج شنبه شب به آسمان نگاه کنید و با یک دوربین دوچشمی یا تلسکوپ کوچک سطح ماه را آنالیز کنید، ممکن است یک علامت X بزرگ را مشاهده کنید. اما این همه ماجرا نیست! در کنار آن، یک حرف V نیز به طور موقتی روی ماه ظاهر خواهد شد. این اشکال نتیجه یک پدیده نوری خاص هستند که در لحظات خاصی از فاز اول ماه رخ می دهند.
هر جرم آسمانی که به دور خورشید می چرخد، دارای یک خط مرزی میان روز و شب است که به آن ترمیناتور (Terminator) می گویند. این خط مرزی که در ماه نیز وجود دارد، فرصت مناسبی را برای مشاهده ویژگی های سه بعدی سطح آن فراهم می نماید. علت اصلی این اتفاق، تفاوت زاویه تابش خورشید روی سطح ماه است که باعث می گردد سایه ها در نزدیکی ترمیناتور بلندتر شده و عوارض سطحی را بهتر نمایان نمایند.
به گفته پژوهشگران ناسا، زمانی که نور خورشید روی سطح ماه کم کم تغییر می نماید، سایه ها می توانند نه تنها تفاوت ارتفاع میان نواحی را تعیین نمایند، بلکه حتی عوارضی با ارتفاع کمتر را نیز آشکار نمایند. این دقیقاً همان چیزی است که باعث می گردد در زمان های خاصی، بعضی از دهانه های ماه با ترکیب نور و سایه، اشکالی آشنا مانند X و V را برای چشم انسان تداعی نمایند.
پدیده X چگونه روی ماه ظاهر می گردد؟
پژوهشگران نجوم شرح داده اند که این X که به نام Werner X شناخته می گردد، به تدریج و طی دو ساعت و 20 دقیقه نمایان می گردد. این پدیده زمانی رخ می دهد که نور خورشید به آرامی روی دهانه های ماه تابیده و سایه هایی ایجاد کند که در کنار هم یک X را شکل می دهند.
در ابتدا، بلندترین نقطه که بر روی دیواره جنوب شرقی دهانه پرباخ (Purbach Crater) واقع شده است، اولین جایی است که نور خورشید را دریافت می نماید. سپس این نور روی یک بازوی بلند به سمت شمال شرق کشیده شده و به منطقه مشترک میان سه دهانه پرباخ، لاکای (La Caille Crater) و بلانکینوس (Blanchinus Crater) می رسد.
پس از آن، دیواره شمال شرقی پرباخ روشن شده و با سایر سایه ها ترکیب شده و یک زاویه تعیین را شکل می دهد. در این مرحله، بخش جنوب غربی بلانکینوس نیز نور را دریافت می نماید و ما یک حرف T را می بینیم. در نهایت، دیواره مشترک بین دهانه های بلانکینوس و لاکای روشن شده و بازوی دیگر را تکمیل می نماید تا درنهایت، شکل یک X کامل ظاهر گردد.
چه زمانی و چگونه این پدیده را ببینیم؟
این پنج شنبه، 6 مارس، برترین فرصت برای مشاهده این پدیده شگفت انگیز خواهد بود. هم زمان با حرکت ترمیناتور روی سطح ماه، نور خورشید به شکلی خاص روی دهانه ها می تابد و این X و V را آشکار می نماید.
برای یافتن این پدیده، به جای کوشش برای شناسایی دهانه ها، کافی است نگاه خود را در امتداد خط ترمیناتور حرکت دهید تا علامت X را مشاهده کنید. انتظار می رود این شکل از ساعت 11 شب به وقت هماهنگ جهانی (UTC) به تدریج نمایان گردد و برای حدود یک ساعت قابل مشاهده باشد.
اگر در منطقه ای زندگی می کنید که ماه در آن موقع قابل مشاهده نیست یا شرایط آب وهوایی مانع از تماشا این پدیده می گردد، نگران نباشید! پژوهشگران تأیید نموده اند که این X و V به طور منظم در سال ظاهر می شوند و فرصت بعدی برای تماشا آن ها 5 آوریل و 3 ژوئن خواهد بود. بنابراین، اگر این بار از دستش دادید، در آینده باز هم شانس تماشاش را خواهید داشت.
چرا این پدیده برای پژوهشگران اهمیت دارد؟
از دیدگاه علمی، این پدیده نشان می دهد که چگونه نور و سایه می توانند ویژگی های سطحی ماه را بهتر برای ما نمایان نمایند. این اتفاق به پژوهشگران یاری می نماید تا درک بهتری از ساختارهای سطحی و ناهمواری های ماه به دست آورند.
برای رصدگران آماتور نیز، این یک فرصت فوق العاده است تا مهارت های خود را در مشاهده دقیق و تحلیل تصاویر ماه تقویت نمایند. با کمی تمرین و استفاده از تلسکوپ های کوچک، هر فردی می تواند از این پدیده لذت ببرد و تجربه ای هیجان انگیز از رصد آسمان داشته باشد.
اگر تا به حال با تلسکوپ به ماه نگاه ننموده اید، این پنج شنبه فرصت خوبی است که این تجربه را امتحان کنید. چه بسا پس از تماشا این X غول آسا، علاقه شما به نجوم و پژوهش های مربوط به ماه بیشتر گردد!
منبع: یک پزشک