تاریخچه معماری ایران - شاتر عکاسی

جهت دریافت خدمات طراحی خانه ویلایی کوچک با گروه ساختمانی آبان در ارتباط باشید. گروه آبان با سالهای تجربه طراحی معماری و ساخت و مشارکت در پروژه های کوچک و بزرگ بهترین انتخاب جهت مشاوره و اجرا میباشد.

بناهای تاریخی و آثار به جا مانده از پیشینیان از جمله آتشکده نوشیجان و دژ گونسپان در شهر ملایر که از نظر ریشه شناختی واژه به معنای خانه آریاییان است نشان از ریشه های مهندسی عمران در ایران دارند. آتشکده و دژ نوشیجان از جمله قدیمی ترین بناهای سرپوشیده هستند که توسط مادها در فلات ایران ساخته شدند. این آتشکده اولین الگوی معماری ایرانی است که گویای ماندگارترین اثر خشتی در دوران هخامنشیان و مادها است. این مجموعه تکنیک های تاق زنی را به زیباترین شکل به نمایش گذاشته و به عنوان مهمترین بنای مذهبی اقوام ایرانی به شمار می آید. در ساخت این سازه سر پوشیده از متنوع ترین طرح های معماری و تزئینات خشتی استفاده شده و به شیوه ای ماهرانه در مقطع عمودی دیوارها، انحنا یا کرنش به کار رفته است. نخستین راه پله های مارپیچی، ایوان و مدخل تاق دار در معماری آتشکده نوشیجان دیده می گردد و به یقین می توان این بنا را اولین سازه تونلی در تاریخ مهندسی و معماری ایران دانست. از این اثر به جا مانده از هزاران سال پیش می توان فهمید که مهندسی عمران در دوران مادها به پیشرفت چشمگیری رسید زیرا روش تاق زنی که در ساخت این سازه اعمال شده در هیچ اثر تاریخی ما قبل آن به کار نرفته است. معماران و مهندسان در این عصر از تاریخ با تمام محاسبات و علوم مهندسی نظیر تکیه گاه ها، نیروهای کششی و فشاری، اندازه گیری دهانه سقف، نیروهای جانبی و … آشنایی کامل داشتند و ایده های معماری خود را به شیوه ای هنرمندانه اجرا نمودند.

آشنایی با تمدن های مختلف و ارتباط با کشورهای همسایه، مهندسی ایرانی را وارد مرحله جدیدی از پیشرفت نمود. تخت جمشید یکی از بناهایی است که در دوره هخامنشیان ساخته شد و شکوه معماری ایرانی را به اوج خود رساند. در این دوره از تاریخ ایرانیان با ملات ها و مصالح گوناگون بنایی نظیر آهک، ملات ساروج، ملات سرخی، قیر، کاشی و … آشنا شدند و همین امر منجر به ساخت سازه هایی زیباتر در مناطق مختلف کشور شد. پیشرفتی که از دوره مادها تا دوران اسلامی در مهندسی ایرانی دیده شد، در کشورهای همسایه و سایر تمدن ها صورت نگرفت، از این رو می توان گفت دانش مهندسی و اصول آن از زمان های پیش از اسلام در ایران وجود داشته است. اگر بخواهیم به دوره های معماری ایرانی اشاره کنیم می توانیم دوران پارسی، پارتی، خراسانی، رازی، آذری و اصفهانی را نام ببریم. در هر کدام از این دوره ها شاهکارهای بسیاری در زمینه ساخت و ساز صورت گرفت. برای مثال سازه هایی مانند گنبد قابوس، مسجد کبود، مسجد جامع اصفهان و پل خواجو از جمله این شاهکارهای تاریخی می باشند. پل خواجوی اصفهان نمونه شاخص دانش و مهارت در مهندسی عمران در دوران صفویه است که یکی از آثار تاریخی ماندگار به شمار می آید.

برخلاف پیشرفت هایی که در گذشته در حوزه مهندسی عمران شکل گرفت و معماری ایرانی را به عنوان معماری برجسته در تاریخ تمدن ها معرفی نمود، در دوران معاصر معماری ایران به نسبت سایر کشورها پیشرفت چشمگیری نداشت. هر چند در این دوره بیشتر سازه های عمرانی توسط شرکت های خارجی ساخته شدند اما بستر مناسبی برای پرورش معماران و مهندسین به وجود آمد و با برگشت مهندسین ایرانی از اروپا، عرصه برای ارتقاء دانش مهندسی در کشور فراهم گشت. همانند دوره های معماری، برای مهندسی عمران نیز می توان دوره های مختلفی مطرح کرد. معماران و مهندسین ایرانی در هر دوره ابتکارات و خلاقیت های خاص خود را داشتند و با هنر خود احتیاجهای مردم هر دوره را برطرف می نمودند. هر دوره ویژگی هایی متناسب با احتیاج مردم داشت و از دوره قبل متمایزتر می شد. با پیدایش سازمان نظام مهندسی، جامعه مهندسین ایرانی قانونمند گشت و آئین نامه های مهندسی ساخت و ساز اعلام شدند. در حال حاضر مهندسین ایرانی با استفاده از دانش نوین، معماری ایران را به جایگاهی که شایسته آن است رسانده اند و برای داشتن ایرانی آبادتر کوشش می نمایند. این افراد با شناخت احتیاجهای جامعه ایرانی درصدد برطرف آن ها بر می آیند و کوشش خود را می نمایند تا دانش مهندسی عمران را بر اساس این احتیاجها ارتقاء دهند.