تمام آنچه که باید درباره قرعه کشی اکران فیلم ها دانست - شاتر عکاسی

به گزارش گروه فرهنگی خبرنگاران، موضوع قرعه کشی فیلم های سینمایی کشور در ابتدای امسال و با تشکیل جلساتی میان رئیس سازمان سینمایی و بعضی از سینماگران و مدیران سینمایی شروع شد. موضوعی که از همان ابتدا بحث برانگیز بود و بعضی موافق و بعضی مخالف آن بودند. این فرایند بعد از چند ماه با خبر تشکیل جلسات دیگر در میان رسانه ها خبرساز شد تا اینکه در هفته ای که گذشت و بعد از اتمام جشنواره فیلم فجر بار دیگر با جدی شدن این شیوه جدید اکران فیلم های سینمایی در صدر اخبار سینمایی نهاده شد.

موضوعی که، اما و اگر ها و شایعات درباره آن فراوان است و هر روز نیز خبر جدید غیرموثقی درباره آن چه در فضای مجازی و چه در روزنامه ها منتشر می گردد. از این رو و همینطور به دلیل اهمیت مسأله عدالت در اکران خبرگزاری در مصاحبه ای با سید محمد مهدی طباطبایی نژاد معاونت نظارت و ارزشیابی و همینطور از اعضای شورای اکران نوروزی سینما های کشور به تبادل نظر پرداخته است که مشروح آن را در ادامه می خوانید.

*شواری اکران نوروزی ربطی به شورای قرعه کشی فیلم ها ندارد

طباطبایی نژاد در ابتدا درباره شوارایی که مسئولیت قرعه کشی اکران فیلم های نوروزی دارند و اینکه بعضی از رسانه ها نام وی را به عنوان عضو این شورا برای قرعه کشی فیلم ها انتخاب نموده اند گفت: اعضای شورای صنفی نمایش مسئولیت قرعه کشی فیلم ها را دارد. اعضای آن شورا متشکل از دو نفر سینمادار، یک نفر پخش نماینده، یک نفر تهیه نماینده و یک نفر از کانون کارگردانان است؛ بنابراین من اصلاً عضو شورای قرعه کشی نیستم و قرعه کشی آثار با 5 نفر از اعضای شورای صنفی نمایش بعلاوه مدیر کل نمایش سینمای حرفه ای یعنی آقای محمدرضافرجی به عنوان ناظر و ذینفعان فیلم ها که پخش نماینده ها و تهیه نماینده ها باشند انجام خواهد شد.

غیر از اکران نوروزی که شورای اکران نوروزی آن را انجام خواهد داد و من نیز عضو آن شورا هستم، شورای قرعه کشی توسط شورای صنفی نمایش انجام خواهد شد و هر خبری غیر از این اشتباه است. شورای اکران نوروزی شورایی است که 7 فیلم نوروز را می بندد. من مسئول آن شورا هستم، اما اساساً این شورا با شورای قرعه کشی و صنفی نمایش هیچ ارتباطی ندارد.

*نظام نامه اکران پخته شده است

وی در ادامه ضمن اشاره به اینکه اعضای شورا ثابت نیستند و فقط همین یک کار انجام می دهند اعلام کرد: این شورا بعد از انجام این قرعه نیز تا سال آینده فعالیت دیگری در این زمینه ندارند. آن شورا نیز متشکل از مدیرعامل خانه سینما، رئیس شورای صنفی نمایش، بنده به عنوان مسئول این شورا که مدیرعامل نظارتم و مدیر کل نمایش حرفه ای، و آقای دکتر محمود اربابی به عنوان نماینده رئیس سازمان است. اینکه همین صندلی ها و مناصب نیز سال بعد در این شورا باشند یا خیر بستگی به نظام نامه اکران دارد. اگر نظام نامه اکران همین نفرات را پیشنهاد بدهد همین مسئولین باید در این شورا باشند و اگر نه مسئولین دگیری را پیشنهاد خواهد داد.

معاونت نظارت و ارزشیابی درباره این نظام نامه گفت: نظام نامه اکران نیز توسط شورایی زیر نظر رئیس سازمان تصویب می گردد که البته موضوع آن شورا معاونت نظارت و ارزشیابی است. اما یک شورا هم که متشکل از رئیس سازمان سینمایی، معاونت نظارت ارزشیابی و ومشاورین رئیسند مجموعاً نظام نامه را در جلسات متعدد با سینماداران، تهیه نمایندگان و دفاتر پخش مورد مشورت قرار دادند و آن را آماده نموده اند. وی درباره اینکه چه کسی پیشنهاد اولیه این نظام نامه جدید را داده است گفت: پیشنهاد اولیه قرعه کشی توسط تهیه نمایندگان و پخش نمایندگان ارائه شده است. بعد از آن هم جلساتی با دیگر تهیه نمایندگان و پخش نمایندگان و سینماداران داشتیم، آن را پخته کردیم تا نظام اکران سال آینده کشور غیر از اکران نوروزی بر اساس قرعه کشی باشد.

این نکته که می گویند این پیشنهاد از طرف رئیس سازمان برای اولین بار داده شده است صحیح نیست. اقای انتظامی در این باره نظراتی داشتند و به همین نتیجه شخصاً رسیده بودند، اما برای اولین بار و به صورت عملیاتی این خود تهیه نمایندگان بودند که این پیشنهاد را دادند که اکران فیلم ها را به صورت قرعه کشی انجام بدهیم. بعد از آن ها پخش نماینده ها و سپس سینمادار ها نیز بعضی متقاعد شدند و بعضی خیر.

*سبد های رنگارنگ برای قرعه کشی

این مدیر سینمایی درباره شیوه قرعه کشی گفت: قرعه کشی در سه سبد کمدی، عام و سایر انجام خواهد شد. سبد عام سبدی است که فیلم های پرفروش در آن قرار می گیرند و سبد سایر سبد فیلم های کم فروش فرهنگی سینمای ما است. شواری پروانه نمایش سازمان سینمایی اساساً امکان دارد پروانه نمایش سینمایی به بعضی از فیلم ها ندهد و آن را مناسب گروه هنروتجربه بداند؛ مبنا این است که این فیلم ها درهیچ کدام از این سبد ها اکران نمی شوند.

شورای پروانه نمایش امکان دارد به بعضی از فیلم ها پروانه نمایش برای سینما ندهد و آن را مناسب شبکه نمایش خانگی بداند. طبق بند دستورالعمل شورای پروانه نمایش، این شورا اجازه دارد در خصوص اکران یا عدم اکران فیلمی که دارای پروانه ساخت سینمایی است برای اکران در سینما های کشور تصمیم بگیرد.

پس نگرانی که بعضی از سینماگران ما چه تهیه نماینده و دفاترپخش و یا سینماداران مبنی بر اینکه امکان دارد فیلمی که فروش چندانی نداشته باشد و در سینما اکران گردد و جای فروش فیلم های دیگر را بگیرد بی مورد است. زیرا تمام فیلم هایی که مناسب اکران در گروه هنروتجربه اند یا مناسب شبکه نمایش خانگی اند، اصلاً در قرعه کشی راه پیدا نمی نمایند.

* همه راه ها به قرعه کشی ختم می گردد

وی در ادامه اضافه کرد: ما برای شرایط نمایش و اکران فیلم ها چند شرایط بیشتر نداشتیم: یا همین شرایط بدی که در امسال داشتیم. چه اتفاقی افتاد؟ ما در چند ماه سال اصلاً فیلم خوبی نداشتیم، اما از سوی دیگر در بعضی از ماه های سال چند فیلم خوب پرفروش داشتیم. یا مثلاً در همین سه ماه پاییز 5 فیلم کودک و نوجوان با یکدیگر اکران شد و نتیجه آن نابودی فروش فیلم بسیار ارزشمند آخرین داستان بود. اگر بخواهیم این موضوع را به حال خود رها کنیم تا سرگروه های سینمایی هرطور که بخواهند تصمیم بگیرند به شرایط بدی که در امسال با آن روبرو بودیم می رسیم.

ما برای حل این موضوع باید یا یک شورایی را تشکیل می دادیم که مرکب باشند از تهیه نماینده و پخش نماینده وسینمادار که اکران را ببندند. اما این شورای فرضی باز این مفسده را دارد که عده ای متقاضی اند و عده ای مدام در حال پیگری اکران فیلمشانند و در کل شرایط آشفته ای دارند.

راه دوم این بود که خود شورای صنفی نمایش اکران فیلم ها را با انتخاب خود و سرگروه ها بر عهده داشته باشد، اما در آن صورت سرگروه های سینمایی نیز دچار مشکلاتی می شدند مانند اینکه که کدام فیلم به ما داده می گردد و بعضی از فیلم ها نیز از اکران باز می ماندند و در کل مشکلاتی که در حالت اول داشتیم باز عاید حالت دوم نیز می شد.

راه چاره سوم ما این بود که نظام اکران مبتنی بر قرعه کشی مهندسی شده به معنای معقول آن نه دخالت در قرعه کشی طراحی گردد. مثلاً درباره قرعه کشی سبد کمدی ما دو گونه کمدی پرفروش و سنگین و سبک داریم. قرعه کشی کمدی های پرفروش باهم انجام نخواهد شد بلکه به صورت انتخابی در طول سال تقسیم می کنیم. مثلاً اکران فیلم خوب، بد، جلف در نوروز است، اما اکران فیلم انفرادی برای عید فطر است.

حالا درباره اکران فیلم های کمدی سبک تر در صورتی که به تعداد نباشند قرعه کشی انجام نخواهد شد، اما اگر به تعداد باشد قرعه بینشان خواهیم انداخت و به قید قرعه یک کمدی برای یک سرگروه انتخاب می کنیم؛ یک کمدی سبک که فروش فیلم های دیگر را تخریب نکند. به عنوان مثال اگر اکران خوب بد جلف همراه با انفرادی باشد شاید اکران یکدیگر را تخریب نکند، اما قطعا به فروش فیلم های دیگر لطمه می زند.

*در شیوه جدید فقط قرعه کشی وجود ندارد

در این حالت ما ترکیب قرعه و انتخاب را می گذاریم و فیلم اصلی کمدی را انتخاب و با قرعه فیلم سبک تر کمدی را به سرگروه های سینمایی می دهیم و دو فیلم سبد کمدی را می بندیم.

در سبد دوم فیلم های پرفروش اجتماعی که شورای صنفی نمایش آن ها را پرفروش تخمین زده است نیز رویه به همین صورت است که از میان فیلم ها دو فیلم را با قرعه کشی انتخاب می کنیم و به دو سرگروه دیگر می دهیم. در اینجا ما با 4 فیلم کمدی و اجتماعی بیشتر سینما های کشور را پر نموده ایم می ماند 3 فیلم دیگر فرهنگی ما که امکان دارد فروش خوبی نداشته باشند اگرچه که ارزش بالایی دارند. این فیلم های پیش بینی می گردد که فروش و مخاطب خوبی نداشته باشند، اما این فقط یک پیش بینی است و امکان دارد که پیش بینی ما درست از آب درنیاید. اما در هر دو حالت هیچ اتفاق بدی برای این فیلم ها نخواهد افتاد. آن ها دو هفته نمایش خود را می گیرند و بین سه تا سرگروه سینمایی تقسیم می شوند و سرگروه ها موظفند که آن ها را مانند 4 فیلم دیگر نمایش دهند.

اگر آنان کف فروش را پر کردند می توانند به اکران خود ادامه دهند. این همان احتمال است که امکان دارد فیلمی بتواند کف فروش خود را پر کند و به فروش خود ادامه دهد و سینما های بیشتری را نیز جذب کند.

*سینمادرانی که با چشم گریان آمدند

طباطبایی نژاد تأکید کرد: بنابراین نگرانی از شرایط جدید اکران برای سینمادران که بار ها با آنان جلسه داشتیم و این مطالب را برایشان شرح دادیم یا به علت این است که زبان ما گویا نبوده است و یا آنان متوجه حرف های ما نشده اند یا نخواسته اند که بشوند. در همین شهریور ماه گذشته سینماداران کشور با شرایط آشفته حال آمدند دفتر من و گفتند که یک فیلم خوب برای نمایش نداریم وسینما های ما دارد ورشکسته می گردد و هیچ فیلم خوبی برای اکران نیست و دو تا فیلم خارج از سیستم به ما بدهید تا اکران کنیم.

اگر من از قرعه دفاع می کنم تمام این موارد را شاهد بودم. در آبان ماه بیشتر سینماگران کودک آمدند و آن ها نیز با وضعی نگران و پریشان گله از این داشتند که چرا 5 فیلم کودک با هم اکران می گردد؟ برای همین به راه چاره هایی رسیدیم که عرض کردم یکی این بود که خود سازمان سینمایی بخواهد آن را اجرایی کند که نتیجه آن می گردد هر روز دعوا و ناراحتی در پشت در های دفاتر و اتاق های سازمان سینمایی که خواهش می کنیم که فیلم ما اکران گردد و... اگر شورایی بخواهد مانند گذشته این کار را بکند مفسده اش می گردد رانت و حرف و حدیث. تنها راه درست این است که یک نظام اکران معقول با سبندبندی صحیح فیلم کمدی، پرفروش و فرهنگی در کنار هم باشد تا این فیلم ها را در کنار هم در سینمای کشور اکران کنیم.

وی ادامه داد: پس ما هیچ وقت دو فیلم کمدی سنگین یا سبک را با یکدیگر نمایش نخواهیم داد یا هیچ وقت دو فیلم کودک را با یکدیگر اجازه نمایش نخواهیم داد و اگر دو قرعه فیلم برای کودک و نوجوان درآمد آن را برای اکران آینده واگذاری خواهیم کرد و نمی گذاریم که رقیب فیلم دیگری بگردد و آن را بسوزاند. اما نکته مهم این است که به جای آنکه ما بخواهیم خودمان معین کنیم که چه فیلمی چه زمانی اکران گردد که اختلافات و مسائل دیگر ایجاد بگردد، این را به دست قرعه کشی سپردیم که اعتراضی هم نباشد.

*مقایسه قرعه کشی دهه 90 با دهه 60 اساساً اشتباه است

این مدیر سینمایی بار دیگر درباره نگرانی سینماداران کشور به جهت عدم فروش فیلم ها در سینما های خود گفت: ناراحتی سینمادارن از اینکه این حرکت برگشت به عقب است، ناشی از عدم اطلاع درست آن از شیوه و فرایند اجرای این برنامه است. مقایسه ای که برای اکران فیلم ها در دهه 60 انجام می شده است با این برنامه غلط است. آن شیوه قرعه کشی مهندسی نشده بوده است و در یک سبد همه فیلم ها را برای اکران می ریختیم و به هر سینمادرا می گفتیم که فلان فیلم را اکران کند.

*برنامه ریزی برای اکران های مناسبتی

طبطبایی نژاد درباره اکران های مناسبتی مانند ایام ماه مبارک رمضان و محرم گفت: همانطور که گفتم موضوع انتخاب نیز یکی از روش های ما است که در صورت لزوم می توانیم از آن استفاده کنیم. مثلاً برای ایام محرم، ماه مبارک رمضان و یا ایام دفاع مقدس فیلم هایی که با فضا و مضمون آن ایام نسبت دارد می تواند با نظر شورای صنفی نمایش خارج از قرعه کشی وارد اکران گردد. یا برعکس فیلمی که قرعه اش زمانی درآمده است که مناسب با آن ایام نیست، با نظر شورای صنفی نمیاش از اکران خارج می گردد و برای ایام مناسبتی خود برای سرگروه خود اکران خواهد شد یا نهایتاً با قرعه کشی برای سرگروه خود اکران خواهد شد.

وی درباره شرایط اکران بسیار بد بعضی از فیلم های مناسبی در ایام ماه رمضان گفت: برای اکران ماه، رمضان 4 هفته آن دو هفته حساب می گردد تا کف فروش بیشتر بتواند ادامه پیدا کند و در حقیقت دو هفته تخفیف دارد. چنین مزایایی را این ماه دارد و در سال های قبل هم این مزایا بوده است یا اکران افطار تا سحر نیز تمهید دیگری بود برای اکران بهتر فیلم های سینمایی ما.

در نهایت این اطمینان را می دهم که سینمای ما از فروش خوب و تمام ذینفعان سینما از بهره خوبی در سینما برخوردار خواهند بود. نباید قانون به نحوی باشد که فقط بعضی از گروه سینمایی ما از آن بهره ببرند و مثلاً تهیه نماینده ها یا خود فیلم و یا مخاطب لطمه ببیند.

اگر نظام کنترلی وجود نداشته باشد نمی توانیم فردا سینما را به عنوان یک مجموعه فرهنگی نگاه کنیم. سینمای ما به عنوان یک بازار که کالا، فراوری نماینده، مصرف نماینده دارد باید دارای سازوکار نیز باشد. ما گزینه آخر را در سینما به عنوان بازار نداشتیم و تمام مشکل اکران ما از اینجا ناشی می شده است. دولت به عنوان متصدی انجام امور کشور انجام این کار را با همکاری مشاوره صنوف سینمایی به عهده می گیرد و در تمام مراحل از مشورت صنوف و ذینفعان استفاده کردیم و این جمع بندی نظر ما است.

*فیلم هایی که خیلی وقت است منتظرند چه می شوند؟

وی همینطور در پاسخ به سوالی درباره اکران فیلم هایی که از ساخت آنان دو سال می گذرد و هنوز نتوانستند وارد اکران شوند گفت: برای اکران نوروز تمام فیلم ها باید نو و متقاضی جشنواره فجر باشند. فیلم هایی که از دو سال قبل هنوز اکران نشده اند فقط می توانند در گروه آزاد نمایش داده بشوند. اکران گروه آزاد هم قرعه کشی نیست باید حداقل 6 تا قرارداد سینما و حداکثر 15 تا آماده نمایند و در نوبت اکران قرار بگیرند. فیلمی که دو سال است نتوانسته است اکران گردد نمی تواند چطور می تواند فروش خوبی را داشته باشد تا بخواهد وارد چرخه قرعه کشی گردد؟ آن فیلم نتوانسته است در دو سال مشتری خود را پیدا کند و حالا هم نمی تواند وارد قرعه کشی گردد. اما فیلمی که کمتر از دو سال است که از ساخت آن می گذرد می تواند وارد قرعه کشی گردد.

*فیلم های توقیفی قرعه کشی می شوند؟

معاونت نظارت و ارزشیابی درباره اکران فیلم های توقیفی که برطرف توقیف می شوند گفت: هر وقت این فیلم ها برطرف توقیف شوند می توانند وارد قرعه کشی و اکران شوند. زیرا آنان گناهی نداشتند که اکران نشدند و تصمیم سازمان این بوده بنابراین باید عدالت را برای آنان اجرا کنیم و آنان نیز در قرعه کشی وارد می شوند.